İKT103U- İKTİSADA GİRİŞ DERS ÖZETİ 1. ÜNİTE

1. ÜNİTE

İktisadın Tanımı: İnsanoğlunun toplumun siyasi gerçekleri, karar verme mekanizmaları ve sosyal gelenekleri veri iken; sonsuz olan istek ve arzularımızı, kıt kaynaklarla nasıl koordine edeceğini inceleyen sosyal bir bilimdir.
TEMEL İKTİSADİ KAVRAMLAR:
Kıtlık, Tercih ve Fırsat Maliyeti:

• Kıtlık, zaman da dâhil olmak üzere her isteğimizi tatmin etmek için herşeyden yeterli miktarda elde edilemeyeceğini ifade etmektedir.
• Kıtlık sorunu nedeniyle tercih yapmak zorunda kalırız ve her tercih sırasında bir diğer tercihten vazgeçmek zorunda kalırız.
• Bu seçenekler içerisinde bizim için en iyi ikinci seçenek fırsat maliyetidir. Yani vazgeçilmek zorunda kalan en iyi seçenektir.

Mallar ve Hizmetler:

• Mallar, bireylerin tatmin veya mutluluk elde ettikleri tüm nesneler olarak tanımlanır.
• İkiye ayrılırlar:

• İktisadi Mallar: Tüketim ve üretim mallarından oluşur
• Serbest Mallar: Dayanıklı ve dayanıksız mallardan oluşur.

• Hizmetler ise, isteklerimizi tatmin etmekte kullandığımız ancak maddi özelliği olmayan nesnelere denir.
• Kişisel ve ticari hizmetler olmak üzere ikiye ayrılır.

Üretim ve Üretim Faktörleri:
Üretim: İktisadi ürünlerin miktarını veya faydasını arttırmak amacıyla harcanan tüm çabalardır.
Üretim Faktörleri:

• Üretimde kullanılan kaynaklardır.
• İşgücü, sermaye, toprak ve girişimcilikten oluşur.
• İşgücünün geliri ücret, sermayenin geliri faiz, toprağın geliri rant ve girişimciliğin geliri de kardır.

İKTİSADIN YÖNTEMİ

• İktisatçılar, iktisadi olayları açıklamak ve kestirebilmek için teoriler geliştirir ve modeller oluştururlar.
• Bu teoriler, bireyler için iyi ve faydalı olan bir kavramın toplum için de iyi ve faydalı bir şey olduğu genellemesi yanlışlığına düşülebilir. Bunaterkip hatası denir.

İKTİSADIN BÖLÜMLERİ
Mikro İktisat:

• Bireylerin tercihleri ve bu tercihlerin iktisadi güçlerden nasıl etkilendiğini inceler.
• Tüketici davranışları, fayda-maliyet analizi firma karlarının belirlenmesi ve ürün piyasalarında fiyatlama gibi konular temelini oluşturur.

Makro İktisat:

• Ekonominin bir bütün olarak ele alınmasıdır.
• Bireyleri tek tek değil bir bütün olarak ele alır.
• Enflasyon, işsizlik ve büyüme gibi konular temel konularıdır.

İktisat ayrıca Pozitif iktisat ve Normatif iktisat olarak da ikiye ayrılabilir:

• Pozitif iktisat ne olduğunu normatif iktisat ise ne olması gerektiğini inceler.
• Normatif iktisatta iyi veya kötü gibi öznel betimlemeler kullanılırken pozitif iktisat nesnel gerçeklerle ilgilenir, değer yargıları kullanılmaz.

ÜRETİM İMKÂNLARI MODELİ
Modelin dört temel varsayımı vardır:

1. Tüm üretim faktörlerinin miktarı sabittir. Yani işçi sayısı, makine ve ekipman miktarı, kamyon ve diğerlerinin sayısında bir değişiklik yoktur.
2. Tüm kaynaklar tam olarak kullanılmaktadır. İsteyen herkes iş bulabilmekte ve kullanılmayan kaynak söz konusu olmamaktadır.
3. Var olan teknoloji değişmemekte ve aynı kalmaktadır. Yeni icatlar söz konusu olmamaktadır.
4.  

Ceteris Paribus: İki değişken arasındaki ilişkiyi analiz ederken diğer değişkenlerin tamamının sabit olduğu varsayımıdır.

Ekonomide biri üretim mali, diğeri de yüksek teknolojili dayanıklı tüketim malı olmak üzere iki mal üretilmektedir.

1.  

Üretim İmkanları Eğrisi

• A alternatifinden B alternatifine doğru hareket edildikçe daha az buğday daha fazla TV tüketilecektir.
• B noktasından C noktasına gidebilmek için 10 birim buğdaydan vazgeçilirken 5 birim TV tüketilir.
• C noktasından D noktasına gidebilmek için ise 30 birim buğdaydan vazgeçilirken 4 birim daha TV tüketilir.
• Yani bir maldan daha fazla ek birim tüketilmek istendiğinde diğer maldan daha fazla birimden vazgeçilmek zorunda kalınır.
• Üretim İmkanları eğrisinin üstünde kalan F, mevcut teknoloji ve kaynaklar ile erişilmesi mümkün olmayan noktayı ifade eder.
• A, B, C, D ve E erişilebilir noktalardır.

İktisadi Büyüme:

• Üretim İmkanları eğrisinin, yeni kavram ve teknoloji keşifleri ile birlikte sağa doğru kaymasıdır.